TP. Hồ Chí Minh: Cấp cứu kịp thời cứu sống một trẻ tím tái nặng do Methemoglobine máu

Trước đó, bệnh nhi nhập viện trong tình trạng môi tím, da xanh tím tái, chỉ số SpO2 chỉ còn 75%. Gia đình cho biết khoảng một giờ trước đó, bé ăn ghẹ và canh cải bó xôi nấu bằng nước giếng.

Dù tỉnh táo và không sốt, không nôn ói, bé vẫn trong tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng. Kết quả xét nghiệm cho thấy  khí máu động mạch biểu hiện thiếu oxy và toan chuyển hóa nặng, lactate máu 4,8 mmol/L (bình thường < 2 mmol/L), chức năng gan, thận, điện giải đồ trong giới hạn bình thường.

Từ đó, bác sĩ nghi ngờ bé bị Methemoglobin máu – tình trạng rối loạn máu, không thể cung cấp oxy đến các mô. Bệnh nhi được thực hiện “test máu tiếp xúc không khí”, kết quả thấy màu nâu đen của máu không thay đổi (không ngả màu đỏ) chứng tỏ trẻ bị Methemoglobin máu.

Ngay sau đó, bệnh nhi được xử trí khẩn cấp bằng thở thở oxy, tiêm thuốc giải độc xanh methylene (methylthioninium) 1mg/kg tiêm mạch chậm, uống than hoạt để thải loại độc chất ra khỏi đường tiêu hóa. Kết quả sau tiêm xanh methylene trong 5 – 10 phút trẻ hồng hào dần, SpO2 tăng gần từ 75% đến 95% sau 30 phút.

Theo Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, tình trạng methemoglobin máu ở trẻ nhỏ thường do ăn rau chứa nhiều nitrate (như rau dền, củ dền, cải bó xôi), nhất là khi nấu bằng nước giếng chứa nitrate cao. Nitrate là chất oxy hóa có thể biến hemoglobin dạng sắt thành methemoglobin, loại hồng cầu không thể mang oxy đến mô, gây thiếu oxy nghiêm trọng dù trẻ vẫn tỉnh táo.

Bệnh viện khuyến báo phụ huynh nên cẩn thận khi sử dụng nước giếng nấu ăn, vì trong nước giếng có nhiều nitrate (NO3-) là chất oxid hóa gây biến đổi hồng cầu hem F2+ thành F3+ không có khả năng gắn oxy để đưa đến mô cơ thể sử dụng, dẫn đến thiếu oxy tím tái, thiếu oxy mô gây chuyển hóa yếm khí làm tăng lacatate máu, toan chuyển hóa. Tốt nhất là sử dụng nước máy an toàn. Một số loại rau quả như rau dền, củ dền,…có hàm lượng nitrate cao, khi sử dụng nước nấu từ loại này pha sữa cho con bú (vì nghĩ là màu đỏ bổ máu cho con) có thể gây ra Methemoglobin máu đặc biệt là ở trẻ sơ sinh thiếu tháng.

Ngọc Lan