Bệnh thoái hóa đốt sống cổ là tình trạng lão hóa xương ở vùng cổ, bắt đầu bằng hiện tượng hư khớp ở các diện thân đốt, màng và dây chằng...

Thoái hóa đốt sống cổ thường gặp ở những người trung tuổi trở nên, người lao động chân tay, làm việc máy tính nhiều.

Tổn thương cơ bản của bệnh là tình trạng thoái hóa sụn khớp hoặc đĩa đệm ở cột sống cổ. Có thể gặp thoái hóa ở tất cả các đốt sống cổ, song thường gặp nhất là đoạn C5-C6-C7.

 

 

Nguyên nhân thoái hóa đốt sống cổ

Do lão hóa

Tuổi càng cao thì quá trình lão hóa của tổ chức sụn, khớp và quanh khớp như cơ cạnh cột sống, dây chằng, thần kinh… càng nhanh. Do vậy bệnh thoái hóa cột sống cổ hay gặp ở những người tuổi trung niên hay người già.

Do cột sống cổ phải chịu áp lực quá tải

Các nguyên nhân dẫn tới cột sống cổ phải chịu áp lực lớn trong một thời gian dài dẫn tới thoái hóa, bao gồm:

Do sai tư thế: Làm việc hoặc ngồi lâu một tư thế hoặc sai tư thế gây cong vẹo cột sống. Hay nằm ngủ gối đầu quá cao, tập luyện thể thao quá sức… là các nguyên nhân dẫn tới tình trạng thoái hóa cột sống cổ.

Mang vác nặng thường xuyên: Nhất là những thợ phu hồ, thợ khuân vác… có nguy cơ cao mắc thoái hóa cột sống cổ.

Do chấn thương: Những chấn thương ở vùng cổ như sau tai nạn sinh hoạt, tai nạn nghề nghiệp… Nếu không được điều trị dứt điểm thì sau 1 thời gian kết hợp thêm quá trình vận động hằng ngày sẽ gây đau mỏi vai gáy, thoái hóa hóa cột sống cổ.

 

Triệu chứng nhận biết

Biểu hiện của bệnh thoái hóa cột sống cổ rất đa dạng và dễ nhận biết. Tùy theo vị trí và mức độ tổn thương mà có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc đồng thời các biểu hiện của bệnh.

Đau: Trong thoái hóa cột sống cổ, bệnh nhân có đau cột sống cổ kiểu cơ học. Cơn đau mạn tính âm ỉ hoặc diễn biến cấp tính. Tuy nhiên đều xuất hiện và tăng khi vận động, thay đổi tư thế, giảm khi nghỉ ngơi và về đêm. Đau tăng lên ở tư thế cổ thẳng hay cúi đầu kéo dài. Hoặc khi người bệnh mệt mỏi, căng thẳng, lao động nặng.

Hạn chế vận động: Các động tác vận động cột sống cổ bị hạn chế như cúi đầu, ưỡn cổ hay quay đầu sang 2 bên.

Co cứng cơ cạnh sống: Người bệnh đau cột sống cổ có thể kèm theo co cứng các cơ cạnh cột sống. Thay đổi thời tiết đặc biệt bị nhiễm lạnh cũng làm tình trạng đau này nặng nề hơn.

 

 

Hội chứng rễ thần kinh cổ

Tùy theo vị trí rễ tổn thương ở một bên hoặc hai bên mà đau lan từ cổ xuống tay bên đó. Có thể đau thêm vùng gáy, đau quanh khớp vai. Hay đau sâu trong cơ xương, cảm giác nhức nhối khó chịu. Đau tăng lên khi gắng sức khi ho. Khi nằm ngửa do áp lực dịch não tủy tăng lên cũng dẫn tới đau tăng, tới mức người bệnh không chịu nổi.

Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể có biểu hiện rối loạn vận mạch (kiểu rối loạn thần kinh giao cảm). Một số ít trường hợp hiếm gặp kèm rối loạn dinh dưỡng như teo ô mô cái. Hoặc rối loạn phản xạ khác nhau tùy vị trí tổn thương. Như tổn thương C7 gây giảm phản xạ gân cơ tam đầu. Tổn thương C6 gây giảm phản xạ gân cơ nhị đầu.

Hội chứng động mạch đốt sống

Nguyên nhân do thoái hóa làm chèn ép vào mạch máu lên não. Biểu hiện người bệnh thiếu máu não, nhức đầu vùng chẩm, thái dương, trán và hai hố mắt. Các biểu hiện thường xảy ra vào buổi sáng. Có khi kèm chóng mặt, ù tai, hoa mắt, nhìn mờ. Hoặc một số trường hợp đau tai lan ra sau tai hoặc đau khi để đầu ở một tư thế nhất định.

Hội chứng ép tủy cổ

Hội chứng chèn ép tủy cổ gặp ở một số trường hợp có gai xương ở phía sau thân đốt chèn ép vào phần tủy trước. Bệnh nhân có dấu hiệu liệt cứng nửa người hoặc liệt cứng tứ chi tăng dần.Tùy thuộc vào mức độ chèn ép và vị trí tổn thương. Kèm theo đó người bệnh đi lại khó khăn, dáng đi không vững.  Có thể yếu liệt chi đi cùng với teo cơ ngọn chi, dị cảm, tăng phản xạ gân xương.

Hội chứng giao cảm cổ Barre-Lieou

Biểu hiện của hội chứng giao cảm cổ này là người bệnh nhức đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt nhìn mờ. Có thể loạn cảm thành sau họng, nuốt vướng.

Biểu hiện khác

• Người mắc thoái hóa cột sống cổ dễ cáu gắt, rối loạn giấc ngủ và giảm khả năng làm việc. Tuy nhiên, các triệu chứng toàn thân như sốt, gầy sút cân, thiếu máu… không gặp ở bệnh lý thoái hóa này. Nếu có các dấu hiệu trên cần đi tìm nguyên nhân khác.

• Các xét nghiệm phát hiện dấu hiệu viêm, bilan phospho, canxi thường ở trong giới hạn bình thường.

• X-quang cột sống cổ có thể thấy mất đường cong sinh lý, gai xương ở thân đốt sống, giảm chiều cao đốt sống, đĩa đệm, đặc xương dưới sụn, hẹp lỗ liên hợp…

• Chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ là phương pháp có giá trị nhất nhằm xác định chính xác vị trí rễ bị chèn ép. MRI còn cho thấy vị trí khối thoát vị, mức độ thoát vị đĩa đệm, mức độ hẹp ống sống…

• Chụp CT-scan chỉ định khi không có điều kiện chụp cộng hưởng từ.

• Điện cơ giúp phát hiện và đánh giá tổn thương của rễ thần kinh.

 

Nguyễn Dung (t/h)