Hiện nay, xu hướng dậy thì ở trẻ ngày càng có dấu hiệu gia tăng, có những trường hợp dậy thì ở độ tuổi từ 4-9.

Sữa được xem như một giải pháp đáp ứng nhanh gọn cho tất cả những nhu cầu dinh dưỡng của trẻ.

Các bậc phụ huynh lo lắng về tình trạng phát triển đột biến của con em mình. Trên các diễn đàn, các bà mẹ nghi ngờ rằng, nguyên nhân chính của hiện tượng dậy thì sớm ở trẻ nhỏ do sữa công thức.

Sữa công thức trong thời gian gần đây được các bà mẹ ưa chuộng. Không phủ nhận những tác dụng tuyệt vời của sữa mẹ đối với sức đề kháng của trẻ, nhưng do một vài lý do chủ quan, nhiều bà mẹ bắt buộc phải cho con sử dụng sữa công thức.

Vậy sữa công thức có phải là nguyên nhân chính khiến trẻ dậy thì sớm hay không?

Sữa công thức được làm trên nền của sữa bột nhưng đã được bỏ đi một số chất và thêm vào một số chất sao cho gần giống sữa mẹ nhất. Nghĩa là sữa công thức không phải sữa bột. Cụ thể, sữa công thức sẽ được giảm lượng đạm casein (chất không có dinh dưỡng gây khó tiêu và kết vón thành cục làm cho men pepsin trong dạ dày lâu phân hóa), thêm dầu ăn, đường lactose, các vitamin và khoáng chất.

Sữa công thức có chỉ định chỉ dùng cho những trường hợp đặc biệt cần thiết, chứ không dùng đại trà. Trong khi ở Việt Nam đã hình thành một "nền văn hóa" sữa công thức. Nó được xem như một giải pháp đáp ứng nhanh gọn cho tất cả những nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Các bà mẹ hiện nay quá thần thánh hoá về công năng của sữa công thức, không tin tưởng vào giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ, thay vào đó lại tin dùng sản phẩm thay thế sữa mẹ.

Chúng ta không nên sử dụng các sản phẩm với nguồn dinh dưỡng nhất định cho con trẻ bởi sự phát triển tự nhiên vẫn tốt hơn là sự gượng ép có tính toán.

Tuy nhiên để khẳng định sữa công thức có phải nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm hay không thì hiện nay chưa có công trình nghiên cứu nào chứng minh. Nhưng có một điều chắc chắn rằng, trong sữa công thức có kháng thể slgA nhưng không tương thích với hệ tiêu hoá và tuần hoàn của trẻ nhỏ. Đó chính là nguyên nhân tại sao trẻ sử dụng sữa công thức có kháng thể yếu hơn so với trẻ sử dụng sữa mẹ thuần.

Việc dậy thì sớm ở trẻ cũng do nhiều nguyên nhân khác nhau:

Các nguyên nhân khác có thể gây trẻ dậy thì sớm như tác nhân môi trường, bức xạ; chế độ ăn uống không cân đối, rối loạn tâm lý; thường xuyên tiêu thụ thực phẩm không an toàn là một trong những nguyên nhân gây chú ý nhiều nhất. Các loại thực phẩm được sử dụng trong đời sống hằng ngày như thịt, rau củ quả… được sử dụng nhiều chất kích thích, tăng trưởng; thực phẩm trái mùa, đồ ăn không an toàn chứa chất bảo quản, hóa phẩm, phụ gia có kết cấu tương tự hormone tăng trưởng, đồ ăn chứa hàm lượng muối cao, nước ngọt và sản phẩm chiết xuất từ đậu nành, cũng có thể gây ra sự phát triển sớm dậy thì bất thường. Vì vậy hãy hạn chế cho trẻ ăn đồ ăn vặt có chứa chất bảo quản.

Bên cạnh đó, phụ huynh cần đặc biệt lưu ý rằng, nếu cho trẻ sơ sinh uống sữa non, thực phẩm chức năng, mật ong và sữa ong chúa, cũng có khả năng dẫn đến dậy thì sớm.

Cách tốt nhất vẫn là áp dụng chế độ dinh dưỡng hài hòa, rèn luyện sức khỏe và có thói quen tập thể dục thể thao để phát triển chiều cao lẫn thể chất.

Nên cho trẻ uống sữa ở tuổi nào là tốt nhất?

Ở Nhật, thì sữa mẹ vẫn được khuyến khích đầu tiên, và sữa bột và các loại sữa công thức chỉ được dùng trong trường hợp khi sữa mẹ không đủ, hay do hoàn cảnh bất khả kháng phải dùng đến sữa công thức. Sữa mẹ hay sữa bột công thức sẽ là nguồn dinh dưỡng chính cho trẻ ở giai đoạn trước 1 tuổi. Khuyến cáo từ các tổ chức Nhi Khoa trên thế giới đều thống nhất là sau 1 tuổi nên chuyển từ sữa bột công thức sang sữa tươi. Và sau 1 tuổi trẻ bắt đầu giai đoạn ăn dặm 3 bữa mỗi ngày thì nên chú trọng xây dựng cho trẻ thói quen lấy dinh dưỡng từ bữa ăn thay vì phụ thuộc vào dinh dưỡng từ sữa.

Và giai đoạn trẻ từ 2 tuổi trở lên khi trẻ hình thành thói quen ăn uống khoa học thì bữa ăn cần cung cấp dinh dưỡng đầy đủ kết hợp với vận dộng là chìa khóa vàng giúp trẻ cao lớn. Giai đoạn này không còn cần thiết phải bổ sung sữa bột cho trẻ.

Vậy để đảm bảo sức khỏe thể trạng của trẻ phát triển bình thường, các bậc phụ huynh nên chú ý nguồn dinh dưỡng hàng ngày của trẻ, có cái nhìn khách quan về sữa bột, sữa công thức, nhìn nhận ra tính hai chiều của sản phẩm để đem lại cho con thơ những điều tốt nhất. Nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu phát triển thể trạng đặc biệt, nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.