Đau mỏi cổ vai gáy sau khi ngủ dậy: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị hiệu quả

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến hội chứng đau vai gáy. Hay gặp ở những người hay nằm nghiêng, co quắp, ngồi làm việc, sinh hoạt sai tư thế; khi cơ thể yếu mệt, tốc độ hoạt động của hệ tuần hoàn giảm, việc lưu thông máu và trao đổi ôxy trong cơ thể giảm cũng sẽ dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Đôi khi có những trường hợp hội chứng đau vai gáy xuất hiện tự phát mà không có nguyên nhân rõ rệt.

 

Tùy theo từng mức độ của bệnh mà người bệnh có những biểu hiện khác nhau trong chứng bệnh này. Người bệnh có thể đau âm ỉ hoặc đau dữ dội ở vùng gáy lan ra tai, cổ ở một bên. Mức độ đau từ ít đến nhiều có ảnh hưởng tới tư thế đầu – cổ. Cũng có thể cơn đau từ gáy lan xuống bả vai, cánh tay ở một bên hay cả ở hai bên, có cảm giác nhức nhối như bị điện giật. Có trường hợp cơn đau bả vai cánh tay ở một bên, sau một thời gian, người bệnh có cảm giác tê mỏi ở tay bên đau – đây có thể là biểu hiện của rối loạn phản xạ gân xương. Cũng có những người bị đau lan sang hai bên và kèm theo cảm giác chóng mặt, hoa mắt, ù tai, đi đứng loạng choạng, khó nuốt.

 

 

Cơn đau nhức có thể xuất hiện tự phát hoặc sau khi lao động nặng, mệt mỏi, căng thẳng, nhiễm lạnh. Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mãn tính (âm ỉ, kéo dài). Đau thường có tính chất cơ học: tăng khi đứng, đi, ngồi lâu, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ; giảm khi nghỉ ngơi. Đau cũng có thể tăng khi thời tiết thay đổi. Để chẩn đoán nguyên nhân, người bệnh cần được thăm khám lâm sàng. Các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán bao gồm chụp Xquang cột sống cổ, đo điện cơ và chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ.

 

Nhiều trường hợp tình trạng đau vai gáy kéo dài dẫn đến người bệnh luôn cảm thấy vô cùng mệt mỏi, khó chịu, không tập trung, tư duy kém... ảnh hưởng lớn tới chất lượng sống của người bệnh.

Nếu bệnh nhẹ, cơn đau không kéo dài, bản thân người bệnh có thể tự điều trị bớt đau bằng cách dùng cao dán hoặc dùng hai bàn tay xoa bóp, gõ, vuốt cho vùng cổ, vai, gáy nhiều lần để giảm đau. Hoặc có thể đến các cơ sở vật lý trị liệu hoặc phòng khám Đông y để xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu.

 

 

Luyện tập: Có thể cơn đau cổ không phải là do ngủ yên. Thay vào đó, đau cổ có thể là do ngồi không đúng tư thế cả ngày. Thời gian làm việc dài trong một chiếc ghế không thoải mái và ở một bàn máy tính không thoải mái cũng có thể dẫn đến đau cổ. Hãy chắc chắn thay đổi tư thế của bạn một cách thường xuyên, và đi bộ và đứng nghỉ cũng có thể căng cơ bắp của bạn. Dành 5-10 phút nghỉ mỗi giờ sẽ giúp giải tỏa căng cứng bắp, cơ.

 

Stress: Căng thẳng quá mức có thể dẫn đến căng thẳng quanh đầu, vai, và cổ. Tập thể dục, thiền định, yoga, hoặc tắm thoáng mát trước khi đi ngủ có thể giúp phòng ngừa cơn đau cổ khỏi giấc ngủ.

 

Cách thức ngủ ngon hơn: Giấc ngủ rất quan trọng. Ngủ với chiếc gối cao hơn cổ bạn chứ không phải đầu của bạn là cách để giữ cho cột sống của bạn thẳng. Ngoài ra, để giảm căng thẳng trong phòng ngủ, hãy tháo tất cả các thiết bị điện tử, bao gồm máy tính và điện thoại thông minh. Để có một giấc ngủ ngon hãy dùng máy khuếch tán dầu thơm thư giãn trước khi đi ngủ. Một số loại dầu tốt cho giấc ngủ bao gồm chamomile, bạch đàn, oải hương và dầu bạc hà.

 

 

Các cách khác để giảm đau cổ bao gồm tập thể dục cổ, vòi hoa sen hoặc bồn tắm, áp dụng nhiệt hoặc lạnh, châm cứu, liệu pháp xoa bóp, chăm sóc chỉnh hình, và chế độ ăn uống chống viêm.

 

Tập thể dục cho các cơ bắp: Tập thể dục thường xuyên là rất quan trọng để cải thiện sức mạnh cơ bắp và giảm viêm. Đồng thời, không hoạt động có thể làm suy yếu các cơ quanh cổ. Bạn cũng có thể thử các bài tập đau cổ để giảm bớt. Đơn giản chỉ cần đặt tay trái của bạn ở cạnh cổ, và nhẹ nhàng đẩy bàn tay của bạn vào cổ. Xoay đầu theo từng hướng trong 5 đến 10 giây và sau đó thư giãn trong 5 đến 10 phút. Bạn cũng có thể đào sâu thêm phần căng ra bằng cách từ từ kéo đầu về phía ngực và theo hướng đầu gối của bạn, cho đến khi bạn đạt đến điểm kết thúc mới. Lặp lại tập thể dục cổ hai hoặc ba lần.

 

Vòi hoa sen hoặc ngâm bằng muối: Khi tắm, hãy dùng vòi sen xả nước nóng lên trên cổ khoảng 5 phút. Hãy nhớ giữ thẳng cổ trong khi tắm. Ngoài ra, bạn cũng có thể ngâm mình trong một bồn tắm ấm áp với muối Epsom. Điều này có thể cải thiện lưu thông và giảm căng thẳng trong cơ cổ của bạn.

 

Áp dụng nhiệt hoặc lạnh: Miếng đệm sưởi ấm cũng có thể giúp bạn thoát khỏi đau cổ từ ngủ sai. Chỉ trong vài phút, một miếng đệm sưởi ấm có thể giúp kích thích lưu lượng máu đến cổ. Gói đá cũng được cho là làm giảm đau cổ còn tốt hơn là nén nóng khi áp dụng vùng đau trong một khoảng thời gian ngắn. Hydrotherapy còn được gọi là liệu pháp nước, và nó liên quan đến một massage tắm với nước ấm. Bạn sẽ xoa cổ bằng nước ấm trong khoảng bốn phút, trước khi xoa bóp nước lạnh trong khoảng 30 giây.

 

Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp trị liệu toàn diện có nguồn gốc từ y học cổ truyền Trung Quốc, nơi các chuyên viên được huấn luyện kích thích các điểm cụ thể trên cơ thể bằng cách châm kim mỏng lên da. 

 

Liệu pháp Massage: Một nghiên cứu ngẫu nhiên được công bố trên tạp chí Clinical Journal of Pain vào năm 2009 cho thấy rằng liệu pháp xoa bóp là an toàn và hiệu quả trong điều trị ngắn hạn chứng đau cổ. Bạn cũng có thể xoa cổ bằng các loại tinh dầu như citronella, oải hương và dầu cây trà

 

 

Trị liệu: Bác sĩ trị liệu cột sống cũng có thể làm giảm đau cổ bằng cách điều chỉnh cột sống. Các bài tập phục hồi chức năng cột sống và các phương pháp chỉnh hình có thể giúp bạn phát triển tư thế đúng đắn của vai, đầu và cổ, đồng thời giảm đau ở những vùng này.

Chế độ ăn uống chống viêm: Mức viêm cao cũng có thể làm cho cơ cổ của bạn dễ bị đau hơn. Bạn có thể kiểm soát viêm và tăng khả năng chữa bệnh bằng chế độ ăn uống chống viêm của thực phẩm nguyên chất, đặc biệt là rau lá xanh, dầu dừa, dầu ôliu nguyên chất, trứng, thịt, cá và thực phẩm lên men như dưa bắp cải và kimchi. Chế độ ăn uống chống viêm cũng sẽ hạn chế các loại thịt chế biến, đồ ăn nhẹ đóng gói, rượu, ngũ cốc tinh chế.

 

Để phòng đau cổ, vai, cần ngồi, đứng, ngủ sinh hoạt... đúng tư thế. Không làm việc quá lâu tại bàn giấy, đặc biệt với máy vi tính, thỉnh thoảng nên dừng lại để thực hiện các động tác vận động cột sống cổ, vai và tay. Cần giữ cổ luôn thẳng, tránh sai tư thế khi ngồi học, đọc sách hoặc đánh máy, không cúi gập cổ quá lâu; không nằm gối đầu cao để đọc sách hay xem tivi sẽ làm sai tư thế của cột sống cổ. Nên gối đầu thấp khi ngủ, tốt nhất gối chỉ nên cao khoảng 10cm. Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra sau thành ghế, cổ tựa vào một điểm.

 

Không nên bẻ khớp cổ, cánh tay, vai kêu răng rắc. Nhiều người cho rằng làm thế sẽ đỡ nhức mỏi nhưng thực tế lại gây tác dụng hoàn toàn trái ngược, bởi nếu đĩa đệm đã bị thoái hóa gây mỏi cổ, khi bẻ hoặc vặn sẽ tạo đà cho đĩa đệm thoát vị ra ngoài và làm bệnh thêm trầm trọng; Khi bị đau vai, gáy nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động ít ngày, bổ sung một số khoáng chất cho cơ thể như canxi, kali và các vitamin C, B, E; tắm nước ấm, xoa bóp giúp giãn cơ chỗ đau, tăng cường lưu thông trong cơ thể.

 

Ngoài ra, người bệnh nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao với các bài tập phù hợp; vận động, nghỉ ngơi, giải lao giữa giờ làm việc, nên giải lao khi phải ngồi kéo dài; tránh căng thẳng; luyện tập các động tác dưỡng sinh, kéo giãn cơ thể như ưỡn cổ, cúi đầu về phía trước, ngửa đầu ra phía sau, nghiêng đầu sang trái, sang phải, xoay tròn đầu và cổ, cử động cổ lên xuống... thường xuyên sẽ phòng và làm giảm các triệu chứng của bệnh.

 

Nguyễn Dung (t/h)