Cảnh báo bệnh viêm não Nhật Bản ở trẻ và thanh thiếu niên vào mùa hè

Các bác sĩ Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận và điều trị một trường hợp bệnh nhân nam, 17 tuổi, ở Hà Nội, bị viêm não Nhật Bản nặng. Bệnh nhân bị tổn thương sâu trong mô não và di chứng thần kinh nghiêm trọng, dù đã trải qua hơn một tháng điều trị tích cực.

Bệnh nhân có tiền sử khỏe mạnh, đột ngột sốt cao liên tục 39–40°C, đau đầu, lơ mơ, giảm ý thức. Trong hơn 30 ngày điều trị tại nhiều cơ sở y tế, tình trạng không cải thiện, ý thức ngày càng giảm, kèm suy hô hấp tăng dần. Các bác sĩ ban đầu nghi ngờ bệnh nhân viêm não do virus hoặc viêm não tự miễn, song chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng.

Khi chuyển đến Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân được đánh giá toàn diện, bao gồm: thăm khám lâm sàng, xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh. Kết quả cho thấy, bệnh nhân dương tính với viêm não Nhật Bản.

ThS.BS Hà Việt Huy, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương chia sẻ, việc chẩn đoán viêm não Nhật Bản không dễ, đặc biệt nếu làm muộn. Xét nghiệm huyết thanh chỉ cho kết quả dương tính với tỉ lệ thấp nếu thực hiện trễ, trong khi ở giai đoạn cấp tính, độ đặc hiệu cao hơn nhiều.

Với ca bệnh này, ngoại trừ xét nghiệm khẳng định, bệnh nhân có cả lâm sàng tương đối điển hình của viêm não và có hình ảnh tổn thương não tại đồi thị đối xứng hai bên – một đặc điểm rất điển hình để xác định chẩn đoán trường hợp này.

Khi nhập viện, bệnh nhân trong tình trạng nhiễm trùng toàn thân, tổn thương thần kinh nặng nề, phải thở máy kéo dài. Dù đã được cai máy thở thành công, nhưng ý thức không phục hồi. Hiện, bệnh nhân không thể tự ăn uống hay vận động, hoàn toàn phụ thuộc vào chăm sóc của gia đình.

Cũng theo ThS.BS Hà Việt Huy, viêm não Nhật Bản do virus Japanese Encephalitis Virus (JEV) là bệnh lý gây tổn thương trực tiếp mô não, khác với viêm màng não vốn chỉ ảnh hưởng lớp màng bao quanh não, nên mức độ nghiêm trọng cao hơn nhiều. Di chứng để lại thường nặng nề và khó phục hồi, nhất là ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Trường hợp này,  gia đình không nhớ bệnh nhân đã tiêm đủ mũi vaccine viêm não Nhật Bản hay chưa.

Vì sao bệnh thường khởi phát mùa hè và cách phòng bệnh

Viêm não Nhật Bản thường xảy ra vào mùa hè, thời điểm muỗi truyền bệnh hoạt động mạnh sau khi hút máu chim di cư mang virus. Đây là giai đoạn nguy cơ cao mà các gia đình cần đặc biệt cảnh giác. Các chuyên gia y tế cho biết, các loài động vật mang mầm bệnh viêm não Nhật Bản thường là gia súc như lợn, trâu bò, ngựa,… và chim hoang dã. Sau khi hút múa từ các loài động vật này mang bệnh, muỗi sẽ bị nhiễm virus gây bệnh viêm não Nhật Bản và truyền sang người thông qua vết muỗi đốt. Vì vậy, viêm não Nhật Bản là một bệnh có ổ dịch thiên nhiên ở khắp nơi.s

Theo giám sát dịch tễ, bệnh thường xảy ra từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm. Đây là thời điểm mưa, ẩm, muỗi hoạt động nhiều và cũng là mùa chim đến ăn quả chín.

Hiện nay, viêm não Nhật Bản chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu mà chủ yếu là điều trị triệu chứng.

ThS.BS Hà Việt Huy khuyến cáo, tiêm vaccine phòng viêm não Nhật Bản là biện pháp phòng ngừa hiệu quả và bắt buộc đối với trẻ em. Không nên chờ đến khi có triệu chứng mới điều trị, vì khi bệnh đã khởi phát, nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh nặng là rất cao.

"Trẻ em, đặc biệt là trẻ sống ở khu vực miền Bắc cần được tiêm đúng lịch và đầy đủ", ThS.BS Hà Việt Huy nhấn mạnh.

BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, bên cạnh việc giữ môi trường sống thông thoáng, diệt lăng quăng và muỗi phòng bệnh hiệu quả, các bậc phụ huynh cần sẵn sàng cho trẻ tiêm vaccine từ sớm ngay từ 9 tháng tuổi.

Lịch tiêm vaccine viêm não Nhật Bản cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn: mũi 1 là lần tiêm đầu tiên, mũi 2 tiêm sau mũi 1 từ 1-2 tuần, mũi 3 tiêm sau mũi 2 thời gian là 1 năm. Sau đó, tiêm nhắc 1 mũi sau mỗi 3 năm.

Theo Báo Chính phủ