Cai thuốc lá những thay đổi cần lưu ý

Bác sĩ Hồ Thanh Đảm - Trưởng Khoa Truyền thông - GDSK, trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau cho biết, triệu chứng đầu tiên của sự thay đổi về sinh lý và tâm thần sau khi bỏ thuốc là cảm giác đói thuốc. Nguyên nhân dẫn đến đói thuốc là cơ thể đã quen với một lượng nicotin, khi không hút thuốc lượng nicotin sẽ giảm khiến cơ thể có cảm giác thèm thuốc buộc người hút phải bổ sung lượng nicotin thiếu hụt ấy vào cơ thể. Do đó, khi cai thuốc, người cai phải đối mặt với các cơn đói thuốc. Tuy nhiên, cảm giác này chỉ kéo dài từ 1 - 5 phút. Để khắc phục tình trạng này, người cai thuốc nên tìm một việc gì làm để giảm dần đi cơn thèm như uống nước, tập thở sâu,...

Do bộ não đã quen với lượng nicotine nên khi cai thuốc, người cai sẽ đối mặt với chứng đầu bồng bềnh, không tập trung, do thiếu nicotin trong máu. Trong những ngày đầu cai thuốc, người cai nên sắp xếp việc làm khoa học, làm việc từ từ, đừng quá cố gắng để hoàn thành. Tranh thủ thời gian luyện tập thể dục thể thao nhiều hơn, sắp xếp thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn.

“Việc xuất hiện các triệu chứng ho là phản xạ của việc tự làm sạch của phổi. Sau khi ngừng hút thuốc những lông mao giúp làm sạch phổi bắt đầu hoạt động trở lại sẽ đẩy đờm từ phế quản nhỏ lên các phế quản lớn rồi được ho khạc ra ngoài. Để hạn chế các cơn ho, người cai thuốc lá có thể uống nước ấm để giảm ho, các cơn ho sẽ giảm dần và sẽ tự hết sau  một thời gian 1 đến 2 tuần” -  bác sĩ Đảm cho biết thêm.

Đa số người cai thuốc đều gặp phải cảm giác căng thẳng và dễ cáu gắt. Bởi lượng nicotin trong máu giảm, các thành phần hóa học trong người thay đổi. Cơ thể đang cố gắng đối phó với những thay đổi đó nên không thể tránh khỏi cảm giác căng thẳng. Đi bộ, thực hiện các động tác thư giản hay tâm sự về trạng thái cơ thể mình với một ai đó có thể giúp người cai thuốc lấy lại bình tĩnh và trạng thái cơ thể tốt nhất.

Các triệu chứng buồn rầu, trì trệ, do lượng nicotin trong thuốc lá khi hít vào kích thích tế bào não tạo nên cảm giảm hưng phấn. Khi cai thuốc, cơ thể phải sản xuất cân bằng chất hóa học gây hưng phấn tự nhiên thay cho nicotine. Thời gian này, cơ thể sẽ xuất hiện cảm giác buồn rầu, trì trệ. Để cải thiện tình trạng này, người cai thuốc có thể đi bộ nhanh trong vòng 5 - 10 phút, tập yoga, thiền... có thể lấy lại căng bằng. Các triệu chứng này sẽ hết theo thời gian.

Tình trạng khó ngủ sẽ xảy ra do bộ não đang học cách làm việc không có nicotine. Ngâm mình trong nước ấm, uống một cốc sữa nóng trước khi đi ngủ, đọc sách, báo hoặc nghe nhạc nhẹ trước đi ngủ có thể cải thiện tình trạng này.

Người cai thuốc sẽ có cảm giác chóng đói, do chuyển hóa cơ thể đang trở lại bình thường. Đối với người cai thuốc cần chia nhỏ bữa ăn và ăn các thực phẩm ít năng lượng. Ăn nhiều rau xanh và uống nhiều nước. Tăng cân có thể xảy ra, trung bình có thể tăng khoảng 2 kg, tuy nhiên không phải người cai thuốc nào cũng gặp phải tình trạng này. Nguyên nhân của việc tăng cân thường là do người bỏ thuốc hoạt động ít hơn và thường lấy thức ăn để thay thế cho hút thuốc. Việc điều chỉnh chế độ ăn phù hợp, chia nhỏ bữa ăn, thay vì 3 bữa nên chia thành 6 bữa (mỗi bữa một chút); tránh những chất béo, ăn nhiều hoa quả và rau tươi, tăng cường luyện tập thể thao và thực hiện chế độ làm việc khoa học.

Ngoài ra, người cai thuốc có thể gặp một số triệu chứng khác như: Khô miệng, rát họng, đau đầu, rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, chảy nước mắt, loét miệng. Đây cũng là phản ứng tự nhiên của cơ thể do thiếu chất nicotine. Các triệu chứng này sẽ giảm và hết dần khi cơ thể lấy lại cân bằng.

Bất kể ở độ tuổi nào, thời gian hút bao lâu và hút bao nhiêu điếu mỗi ngày, việc bỏ thuốc lá sẽ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Điều này không chỉ giúp người bỏ thuốc giảm nguy cơ mắc các căn bệnh nguy hiểm, bao gồm cả ung thư. Việc bỏ thuốc được thực hiện càng sớm càng tốt để cơ thể có thể bắt đầu hồi phục lại những tổn thương do thuốc lá gây ra. Bỏ thuốc lá không bao giờ là quá muộn.

Lê Kim