Từ giữa năm 2024, gần 20 quán cà phê tại TP.HCM đã kết hợp dịch vụ sạc xe điện, cung cấp thêm cả phòng tắm, rửa xe và sửa chữa. Giá sạc mỗi lượt dao động 8.000 – 20.000 đồng. Thế nhưng, đa phần các điểm sạc tự phát này sử dụng ổ cắm dân dụng, không có thiết bị bảo vệ dòng điện, cũng chưa được kiểm định an toàn.

Quán cà phê kiêm trạm sạc pin cho xe điện ở TPHCM.

Chuyên gia cho biết, nguy cơ cháy nổ không đến từ xe điện hay bộ sạc chính hãng, mà bắt nguồn từ hệ thống điện âm tường trong nhà vốn chỉ thiết kế phục vụ các thiết bị gia dụng như quạt, đèn, máy pha cà phê. Khi sạc nhiều xe cùng lúc, dây dẫn quá tải dễ sinh nhiệt, cháy âm ỉ và rất khó phát hiện cho đến khi phát lửa.

Quán cà phê kết hợp với trạm sạc ở đường Phan Văn Trị, quận Gò Vấp, TP HCM

Theo TS Đỗ Chí Phi – Trưởng khoa Điện – Điện tử, Trường CĐ Kỹ thuật Cao Thắng, điều nguy hiểm nhất là người vận hành các điểm sạc không biết hệ thống điện của mình chịu được công suất bao nhiêu. Ông đề xuất: các cơ sở kinh doanh dịch vụ sạc cần lắp thiết bị giới hạn dòng điện, hệ thống tự ngắt khi quá tải và định kỳ kiểm tra dây dẫn.

Ông Lê Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế (Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM) cho rằng, rủi ro chủ yếu đến từ hệ thống điện dân sinh ở các khu nhà trọ, hẻm nhỏ, nơi dây dẫn đã cũ và không được thiết kế cho mục đích sạc xe. Ông kiến nghị chính quyền cần tăng cường kiểm tra, hướng dẫn cải tạo hệ thống điện và giám sát việc sạc pin qua đêm.

Hiện chưa có quy định cụ thể nào về việc cấp phép, kiểm tra hay giám sát các cơ sở sạc xe điện kiểu tự phát. Theo các chuyên gia, đã đến lúc cơ quan chức năng cần ban hành quy chuẩn kỹ thuật, đặc biệt về công suất, an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) và hệ thống điện.

Các điểm sạc nên được đăng ký chính thức với ngành điện lực để được cấp công tơ riêng, nâng công suất và buộc phải có thiết bị ngắt mạch, cảnh báo cháy. Điều này không chỉ giúp hạn chế rủi ro mà còn đảm bảo quyền lợi và an toàn cho người dân.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia tiêu thụ ô tô điện nhiều nhất Đông Nam Á, với hơn 87.000 xe điện bán ra trong năm 2024. Điều này đòi hỏi hạ tầng trạm sạc phải phát triển song song và được quản lý chặt chẽ.

Đại diện Ban Tiêu chuẩn, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia cho biết, một dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về trụ sạc xe điện đang được xây dựng. Dự thảo này tham khảo tiêu chuẩn quốc tế, quy định các yêu cầu về an toàn điện, chống điện giật, bảo vệ quá tải, bảo vệ ngắn mạch và tương thích điện từ (EMC).

QCVN này sẽ là công cụ pháp lý quan trọng, giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát hiệu quả chất lượng các trụ sạc, bảo vệ người tiêu dùng và định hướng cho doanh nghiệp phát triển bền vững.

Huyền Vy