Nhà toán học trẻ tốt nghiệp tiến sĩ ở Mỹ về nước làm việc

Vào dịp hè, tôi và Thành Trung vẫn thường xuyên trao đổi với nhau qua tin nhắn về trại hè toán học và ứng dụng cho học sinh cấp THPT trên toàn quốc tổ chức mỗi năm. Thế nhưng đến khi trò chuyện với người nhà của em ở Q. Tân Bình, tôi mới biết thông tin Trung sẽ về nước làm việc tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TP. HCM). 

Theo đó, Thành Trung vừa bảo vệ thành công luận án tiến sĩ toán học từ Viện Công Nghệ California, Mỹ mà theo bảng xếp hạng THE 2024, Viện Công nghệ California xếp thứ 7 các trường đại học tốt nhất thế giới. 

Về nước, lại trúng tuyển theo đề án nhà khoa học xuất sắc VNU350, tiến sĩ Cấn Trần Thành Trung sẽ giảng dạy và nghiên cứu tại trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM. Có một số người lại hoài nghi và thắc mắc quyết định này của em. 

Từng tốt nghiệp thủ khoa ngành toán tại Đại học Duke rồi lại bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Viện Công nghệ California (Mỹ), TS Cấn Trần Thành Trung về nước đi dạy theo đề án thu hút, giữ chân và phát triển 350 nhà khoa học trẻ xuất sắc, nhà khoa học đầu ngành công tác tại Đại học Quốc gia TP. HCM.

Sau đây là cuộc phỏng vấn ngắn giữa PV và TS Cấn Trần Thành Trung: 

Phóng viên: Lý do để Trung quyết định về nước làm việc? Quyết định đó có lâu chưa, cụ thể là từ lúc nào?

TS Cấn Trần Thành Trung: Đối với cá nhân tôi, quyết định về nước làm việc là một quyết định từ mệnh lệnh trái tim. Lý do chính mình dùng để thuyết phục bản thân tin tưởng vào lựa chọn này trước hết là về mặt tinh thần. Việc trực tiếp đóng góp cho sự phát triển ở một vùng đất còn nhiều khó khăn và thiếu thốn như nước ta, theo mình, có ý nghĩa rất lớn trong cuộc sống. Bên cạnh đó, về lý do riêng là cơ hội ở gần gia đình hơn, được thưởng thức các món ăn ngon và uống cà phê Việt Nam mỗi ngày. Mình nghiện ẩm thực và cà phê Việt Nam. Còn về phía chuyên môn, mình đánh giá lĩnh vực mình đam mê theo đuổi là toán học và ứng dụng có tiềm năng phát triển rất lớn ở Việt Nam. Những tính toán và lý thuyết toán học là nền tảng cho những đột phá về công nghệ gần đây như AI hay blockchain. Nước ta là mảnh đất có truyền thống yêu toán học, nhiều tài năng. Những hạt giống tốt nếu được đào tạo bài bản về cả chuyên môn lẫn kỹ năng mềm, định hướng phát triển đúng với khả năng và cơ hội việc làm, chắc chắn sẽ cho ra trái ngọt. 

Cuối cùng, về cơ hội phát triển bản thân: Việc về nước, thay đổi môi trường làm việc là cơ hội lớn để mình trau dồi thêm hiểu biết và cải thiện những kỹ năng mềm khác. Do ảnh hưởng từ việc làm toán, mình rất thích tìm hiểu mọi thứ hoạt động, liên hệ với nhau như thế để giải quyết các vướng mắc và đạt được mục tiêu cuối cùng. Từ khi còn là một sinh viên ở Mỹ, mình đã ấp ủ hoài bão sẽ có ngày trở về để cống hiến, phát triển sự nghiệp, và dự định từ lâu ngay khi học xong tiến sĩ sẽ bắt tay vào thực hiện ước mơ đó.  

Phóng viên: Theo bạn, nếu làm việc ở nước ngoài thì chắc chắn sẽ có nhiều thuận lợi hơn ở Việt Nam đúng không?

TS Cấn Trần Thành Trung: Đúng thế, trước hết là thu nhập sẽ ổn định đủ sống ở môi trường học thuật, thu nhập rất cao ở các doanh nghiệp tài chính và công nghệ. Ở nước ngoài, cơ sở vật chất và tài nguyên tính toán đầy đủ tiện nghi. Mỹ là nơi diễn ra những hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ tiên tiến nhất. Cơ hội làm việc với những người giỏi nhất trong lĩnh vực của mình từ mọi quốc gia.

Phóng viên: Còn về khó khăn? 

TS Cấn Trần Thành Trung: Phần lớn cơ hội việc làm là dành cho người định cư ở Mỹ, sự cạnh tranh và đào thải cho những công việc tốt nhất rất khốc liệt. Đất nước Mỹ rộng lớn nên rất khó để có việc ở gần bạn bè và người thân.

Cũng xin nói thêm, ở đây, mình xin chia sẻ dựa trên hiểu biết cá nhân về môi trường học thuật ở các trường đại học lớn hoặc nghiên cứu ứng dụng của toán cho các công ty tài chính và công nghệ ở Mỹ. Còn rất nhiều những lĩnh vực khác mà mình chưa có cơ hội tìm hiểu.

Phóng viên: Xin cảm ơn bạn. 

Được biết, ngay từ khi còn là sinh viên, Cấn Trần Thành Trung đã đam mê đào tạo hướng dẫn cho học sinh, sinh viên vì anh nhận thấy học sinh, sinh viên Việt Nam có nhiều tiềm năng, không thua kém gì sinh viên học tập tại Mỹ. Tuy nhiên, khi anh trao đổi với các giáo sư ở nước ngoài thì biết rằng sinh viên Việt Nam học các ngành toán trong nước chưa được đánh giá cao. Vì thế nhóm sinh viên Trường 

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP. HCM của Thành Trung đã mở trại hè PiMa từ năm 2015 nhằm giới thiệu toán ứng dụng hiện đại trên đại học cho các bạn học sinh THPT và rèn luyện những kỹ năng mềm khác như làm việc nhóm, nghiên cứu, lập trình. 

Đến nay, nhiều trại sinh của PiMA đã rất thành đạt, hiện đang làm cho các công ty công nghệ hàng đầu hoặc là nghiên cứu sinh ở các đại học lớn trên thế giới. Khi về nước làm việc, anh đã mang theo dự định đã ấp ủ từ lâu là từng bước phát triển PiMA trở thành một trung tâm đào tạo và nghiên cứu toán học và ứng dụng chất lượng của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TP. HCM). 

Vì vậy, chàng trai họ Cấn chỉ mong ước sau khi tiếp cận được những kiến thức mới của thế giới sẽ trở về Việt Nam, đào tạo các thế hệ học sinh, sinh viên để trong tương lai không xa sẽ có thêm nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu toán học trẻ. Có thể nói đây là một tầm nhìn chiến lược của một nhà khoa học trẻ yêu quê hương muốn gắn bó và phục vụ những gì tốt đẹp nhất cho đất nước bằng tài năng và sự cống hiến của mình. Đúng như anh nói: “Đối với cá nhân tôi, quyết định về nước làm việc là một quyết định của trái tim. Lý do chính mình dùng để thuyết phục bản thân tin tưởng vào lựa chọn này trước hết là về mặt tinh thần”.

TS Cấn Trần Thành Trung sinh năm 1995, cựu học sinh giỏi Trường Phổ thông Năng khiếu (Đại học Quốc gia TP. HCM) từng là chủ nhân giành huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế tại Colombia năm 2013. Anh nhận học bổng toàn phần tại Đại học Duke, Mỹ. Tại trường đại học danh tiếng này, năm 2018, Trung tốt nghiệp thủ khoa ngành toán. Năm 2024 bảo vệ thành công luận án tiến sĩ toán học từ Viện Công Nghệ California và quyết định trở về Việt Nam đứng lớp. 

Nguyễn Hoàng Oanh - Bảo Bình