Vai trò và tầm quan trọng của vitan A
Vitan A là một trong những vi chất quan trọng cần cho sự phát triển của trẻ. Vitan A là vitan thuộc nhóm tan trong dầu, có 4 vai trò chính:
- Có vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển xương của trẻ. Trẻ bị thiếu vitan A sẽ chậm lớn, còi cọc, suy dinh dưỡng.
- Có vai trò trong quá trình nhìn thấy của mắt, đặc biệt vào ban đêm. Việc thiếu hụt vitan A sẽ giảm khả nǎng nhìn lúc ánh sáng yếu hay còn gọi quáng gà.
- Vitan A giúp tăng tiết chất nhầy, bảo vệ các biểu mô giác mạc mắt, biểu mô dưới da, ức chế sự sừng hóa. Trẻ thiếu vitan A da bị sừng hóa, nứt nẻ và mắt bị khô.
- Thiếu vitan A làm giảm sức đề kháng. Từ đó, trẻ em dễ mắc các bệnh nhiễm trùng từ nhẹ đến nặng như tiêu chảy, sởi hay viêm đường hô hấp,…
Nguyên nhân gây thiếu vitan A
- Do ăn uống: Cơ thể không tự tổng hợp được vitan A mà phải lấy từ thức ăn, thiếu vitan A là do chế độ ăn nghèo vitan A và chất caroten (tiền vitan A).
- Đối với trẻ đang bú sữa mẹ thì nguồn vitan A là từ sữa mẹ, nếu trong thời kỳ này mẹ ăn thiếu vitan A sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ.
- Trẻ bị nhiễm trùng đặc biệt là lên sởi, viêm đường hô hấp, tiêu chảy và cả nhiễm giun đũa cũng gây thiếu vitan A.
- Suy dinh dưỡng thường kéo theo thiếu vitan A vì cơ thể thiếu đạm để tham gia việc chuyển hoá vitan A.
Hậu quả của thiếu vitan A
Khi trẻ bị thiếu vitan A, cơ thể sẽ dễ bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là nhiễm khuẩn về đường tiêu hóa và hô hấp như tiêu chảy, lao, uốn ván, sởi. Ngoài ra, thiếu vitan A còn làm tổn thương mắt, gây giảm thị lực, nghiêm trọng hơn có thể bị thủng giác mạc, nếu không được phát hiện, chữa trị kịp thời có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Chính vì vậy, ngay từ ban đầu, các bậc cha mẹ cần đặc biệt lưu ý bổ sung thêm vitan A cho trẻ.
Phòng ngừa thiếu vitan A
- Bảo đảm ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, nhất là bổ sung những loại thức ăn giàu vitan A như gan, trứng, sữa, dầu cá, đu đủ, xoài chín, gấc, cà rốt, khoai lang, các loại rau xanh đậm màu.
- Thời kỳ mang thai và cho con bú người mẹ cần ăn đủ chất, chú ý thức ăn giàu vitan A, giàu chất caroten, nhiều đạm, dầu mỡ. Cho trẻ bú mẹ đủ thời gian và chú ý tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ nhất là bệnh sởi.
- Bữa ăn cần có đầy đủ chất dinh dưỡng và vitan A. Cần sử dụng nhiều loại thực phẩm khác nhau để thêm phong phú và đa dạng. Ưu tiên các loại thực phẩm giàu vitan A và caroten. Bữa ăn cần cân đối và có đủ chất đạm và dầu mỡ giúp tăng hấp thu và chuyển hoá vitan A.
Vitan A rất tốt cho sự phát triển thị lực và hệ ễn dịch của trẻ. Tuy nhiên, nên dùng theo đúng liều lượng khuyến cáo để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Bên cạnh đó, việc dùng các loại thuốc bổ vitan tổng hợp từ tự nhiên cũng sẽ là nguồn bổ sung lượng vitan rất tốt cho trẻ.
Bác sĩ Nguyễn Thị Hiến – Nguyễn Thơm