Từ năm 2016, tỉnh Yên Bái và các tỉnh: Điện Biên, Sơn La, Lai Châu đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan xây dựng hồ sơ “Nghệ thuật Xòe Thái” đệ trình UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngày 15/12/2021, tại phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 16 của UNESCO diễn ra tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp), di sản Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Khai mạc Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022.

Xòe được thực hành tại các bản của người Thái chủ yếu ở 4 tỉnh: Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Điện Biên. Trung tâm của Xòe có thể được coi ở Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và thành phố Điện Biên Phủ (Điện Biên), Thuận Châu (Sơn La).

Xòe là một loại hình vũ đạo của Việt Nam với những động tác biểu tượng cho các hoạt động của con người và được thực hành trong nghi lễ, văn hóa, đời sống và công việc. Xòe được trình diễn trong các nghi lễ, đám cưới, lễ hội bản mường truyền thống và các hoạt động của cộng đồng. Có 3 loại hình Xòe: Xòe nghi lễ, Xòe vòng và Xòe trình diễn. Xòe nghi lễ và Xòe trình diễn được gọi theo tên các đạo cụ sử dụng như: Xòe khăn, Xòe nón, Xòe quạt, Xòe sạp, Xòe nhạc, Xòe gậy, Xòe hoa... Xòe vòng phổ biến nhất, là màn đồng diễn mà người Xòe nối thành vòng tròn trong sự hòa đồng với tất cả mọi người. Các động tác múa cơ bản của Xòe là tay giơ lên cao, mở ra, hạ xuống, nắm tay người bên cạnh cùng bước chân nhịp nhàng. Người hơi ưỡn ngực, lưng ngả về phía sau. Mặc dù các động tác múa đơn giản nhưng biểu trưng cho khát vọng về sức khỏe và hòa hợp của cộng đồng. Những động tác múa uyển chuyển hòa với âm nhạc của các nhạc cụ như tính tẩu, kèn loa, khèn bè, trống, chiêng, chũm chọe, pí pặp, bẳng bu, mák hính. Những nhạc cụ cùng với bài hát, trang phục áo cóm, âm thanh phát ra từ trang sức bạc đeo quanh thắt lưng của người phụ nữ Thái. Xòe được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình, các đội văn nghệ, trường học. Xòe trở thành biểu tượng của lòng hiếu khách và như là một dấu ấn văn hóa quan trọng của người Thái ở Tây Bắc Việt Nam.

UNESCO ghi danh “Nghệ thuật Xòe Thái” vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Theo thông báo của BTC về Hoạt động du lịch với các chương trình đặc sắc từ tháng 9 đến hết tháng 12/2022. Trọng tâm là tại Thị xã Nghĩa Lộ và  huyện Mù Cang Chải với các chương trình: Tổ chức sự kiện văn hóa, ẩm thực và du lịch tại Phố Hoa Anh Đào,  Đêm hội “Vũ điệu mùa thu”, Festival Dù lượn, Giải chạy Marathon “MU CANG CHAI ULTRA TRAIL”, Lễ mừng cơm mới dân tộc Mông, Festival Khèn Mông và chương trình nghệ thuật chào mừng với chủ đề “Mù Cang Chải - Khát vọng vùng cao”, Hoạt động trải nghiệm bằng xe địa hình ATV bốn bánh, Lễ hội hoa Tớ Dầy, Giải đánh quay dân tộc Mông lần thứ nhất.

Tại huyện Văn Chấn, các hoạt động mang đậm bản sắc và giới thiệu đặc sản vùng miền: Đêm tiệc Trà Suối Giàng, Lễ tôn vinh cây chè Suối Giàng, Lễ hội giã Cốm, Chương trình nghệ thuật “Thung lũng ngân nga”.

“Nghệ thuật Xòe Thái” được tôn vinh

Tại huyện Trạm Tấu và thành phố Yên Bái là các chương trình mang tính giới thiệu và tập trung cho các sự kiện giới thiệu quảng bá chung, như: Hành trình chinh phục đỉnh Tà Chì Nhù, Tà Xùa, Ngày hội văn hoá các dân tộc Trạm Tấu, Múa Xoè tại Quảng trường 19/8 và nhảy sạp tại Phố đi bộ Hào Gia, Lễ hội hóa trang chào năm mới… và hàng loạt các chương trình khác diễn ra ở các huyện còn lại trên khắp địa bàn tỉnh Yên Bái.

Bên cạnh các chương trình trên là nhiều hoạt động khác với sự tham gia của các tỉnh có di sản, các tỉnh Tây Bắc và thành phố Hồ Chí Minh như: Diễu diễn đường phố; Trưng bày và trình diễn văn hóa các dân tộc; Hội chợ sản phẩm OCOP, đặc sản các vùng miền và văn hóa ẩm thực năm 2022; Triển lãm ảnh di sản Nghệ thuật Xoè Thái và Ảnh đẹp du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng…

Được biết, các hoạt động trong khuôn khổ Lễ đón nhận và Lễ hội diễn ra từ ngày 22/9 đến hết ngày 29/9/2022, bên cạnh đó tại các địa phương trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã và sẽ tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động, sự kiện văn hóa, du lịch hưởng ứng diễn ra từ đầu tháng 8/2022 đến hết tháng 12/2022.