Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long - Ảnh: Quochoi.vn

Liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã có báo cáo giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm. Trong đó, giá xét nghiệm COVID-19 là một trong những vấn đề được dư luận quan tâm thời gian qua.

Theo ông Long, bên cạnh giải pháp tăng nguồn cung, Bộ Y tế đã triển khai nhiều biện pháp để quản lý giá trang thiết bị, giá xét nghiệm như hướng dẫn, đôn đốc các doanh nghiệp cung ứng công khai giá trang thiết bị y tế. Hiện trên Cổng điện tử công khai giá trang thiết bị y tế, đã có trên 1.600 doanh nghiệp thực hiện công khai giá bán.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đã ban hành hướng dẫn gộp mẫu nhằm đẩy nhanh tốc độ xét nghiệm, tiết kiệm chi phí…

Theo Bộ Y tế, số lượng xét nghiệm được cấp phép tăng nhanh, từ 41 lên đến 131 bộ test; xét nghiệm kháng nguyên cũng tăng nhanh từ 8 test lên 60 test trong tháng 10. Dù giá xét nghiệm trung bình do các công ty công bố cũng đã giảm nhiều, song Bộ trưởng Y tế cũng thừa nhận “giá xét nghiệm vẫn còn nhiều mức”.

Để quản lý hiệu quả trong thời gian tới, theo ông Long, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung các nghị định về quản lý trang thiết bị y tế. Trong đó, Bộ Y tế yêu cầu minh bạch toàn bộ quá trình cấp phép lưu hành theo hướng Bộ chỉ là cơ quan xem xét về hành chính và việc đánh giá chất lượng sẽ được thực hiện bởi các cơ quan chuyên môn.

Trên cơ sở quy định của pháp luật về giá, Bộ Y tế đề nghị bổ sung biện pháp quản lý giá trang thiết bị y tế, gồm: Đưa trang thiết bị y tế vào mặt hàng phải kê khai giá; quy định cụ thể nội dung kê khai giá và cho phép cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền (không chỉ Bộ Y tế) được quyền yêu cầu doanh nghiệp giải trình về yếu tố cấu thành giá khi cần thiết.

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga về giải pháp chống chảy máu nhân lực ngành, đặc biệt khi ngành có những cán bộ bị xử lý do vi phạm, bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết đối với ngành y tế chất lượng nguồn nhân lực hết sức quan trọng.

Bộ Y tế vừa qua luôn quan tâm đào tạo nguồn nhân lực, làm sao để y tế Việt Nam có chất lượng tương đương nền y tế của các nước trên thế giới.

Bộ cũng có chính sách, giải pháp thu hút nhân lực làm việc trong các đơn vị y tế công lập. Tuy nhiên cũng có hiện tượng một số cán bộ y tế ở công lập sang làm cho tư nhân. Tuy nhiên hiện lực lượng y tế công lập vẫn đóng vai trò chủ đạo. Tới đây Bộ tiếp tục quan tâm đào tạo nhân lực, thu hút người làm trong y tế công lập.

"Chúng ta cũng cố gắng điều chỉnh tiền lương, phụ cấp để đảm bảo cán bộ y tế yên tâm làm việc tại các cơ sở công lập", ông Long nói.

Với việc trẻ em chưa được đến trường, ông Long khẳng định đã trao đổi với Bộ Giáo dục và đào tạo, thống nhất không vì lo lắng quá dịch bệnh mà không cho trẻ em đi học.

Theo ông, cũng không nên đợi chờ trẻ em tiêm phủ vắc xin, do rủi ro ở lứa tuổi này không cao, nên Bộ Y tế khuyến cáo xã phường ở cấp độ 1 và 2 mạnh dạn cho các em đi học bình thường, nhưng hiện mới chỉ có 22 địa phương ở cấp độ 1 cho đi học.

"Nghị quyết 128 hướng dẫn rõ, các bộ đã có chỉ đạo nên mong tới đây tiếp tục. Nhiều nước cũng đang học trực tuyến, nên tới đây triển khai đồng bộ hiệu quả hơn", ông Long nói.

Các địa phương tăng phủ vắc xin càng nhanh càng tốt

Trao đổi lại với đại biểu Lưu Văn Đức, bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết việc dự báo, đặc biệt dự báo về COVID-19, hết sức khó khăn. Các nước cũng chưa có dự báo dài hạn. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng chỉ mới đưa ra nhận định đến hết năm 2022 chưa hết dịch và chưa thể khẳng định.

Khó khăn vậy là do dịch chưa có tiền lệ, có những biến chủng thay đổi liên tục. Sắp tới, Bộ Y tế tiếp tục làm việc với WHO để có kinh nghiệm, kỹ thuật hơn trong dự báo.

Theo ông Long, vấn đề quan ngại hiện nay là vừa qua dịch COVID-19 quay trở lại các địa phương. Dự báo từ đây đến cuối năm tình hình dịch tiếp tục diễn biến phức tạp. Do các địa phương chuyển sang sống thích ứng nên xuất hiện chủ quan, người dân không tuân thủ 5K. Ngoài ra thời tiết trở lạnh hoặc dịp tết đến có hoạt động đông người cũng sẽ là yếu tố tăng nguy cơ lây lan.

"Tôi lưu ý các địa phương hết sức qua tâm tình hình dịch. Mặt khác, các địa phương tăng phủ vắc xin càng nhanh càng tốt", ông Long nói.

Nêu vấn đề nhân lực ngành y tế đang thiếu, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đặt câu hỏi về giải pháp chống chảy máu nhân lực ngành, đặc biệt khi ngành có những cán bộ bị xử lý do vi phạm.

Đại biểu Lưu Văn Đức (Đắk Lắk) đặt câu hỏi về công tác dự báo diễn biến dịch, đặc biệt là năm 2022, trách nhiệm ngành y tế với chiến lược vắc xin, đảm bảo công bằng, khi nhiều địa phương Tây Nguyên, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng bằng sông Cửu Long chưa tiêm đủ mũi 1.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) yêu cầu giải pháp đột phá giảm thiểu chênh lệch khám chữa bệnh giữa miền núi và đồng bằng. Theo đại biểu, cử tri cũng phản ánh việc trẻ em chưa được đến trường là thận trọng quá mức cần thiết, chưa đánh giá hết khó khăn của việc học trực tuyến.

Xét nghiệm ngoài vỉa hè sân bay Tân Sơn Nhất mất hơn 400.000 đồng

Sau khi bộ trưởng Bộ Y tế trả lời về giá xét nghiệm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tranh luận lại và cho rằng Bộ Y tế không kiểm soát là thiếu sót. Trong một quận mà giá xét nghiệm khác nhau.

Ông Hòa còn cho biết vừa qua ông xét nghiệm ngoài vỉa hè sân bay Tân Sơn Nhất mất hơn 400.000 đồng, theo ông "giá vậy tội cho dân". Nếu Bộ đã quy định giá mới thì phải kiểm soát.

Về tiêm vắc xin và nguyên tắc phân bổ vắc xin dựa trên Nghị quyết 21, cho đối tượng và địa bàn ưu tiên. Do đó, Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ phân bổ vắc xin, chiến lược vắc xin đưa ra bài bản, tập trung đối tượng ưu tiên, người cao tuổi, trên 65 tuổi; một số địa phương bắt đầu tiêm vắc xin cho trẻ em, bắt đầu từ địa bàn trọng điểm và tháng 11 sẽ triển khai toàn quốc.

Về mũi thứ 3, hiện Bộ Y tế đang lập kế hoạch và chưa triển khai, thực hiện tháng 12, nên hiện đang tập trung phủ hết mũi 1 và trả mũi 2, sau đó tiêm mũi 3 cho người cao tuổi trước.

Về tách bạch quản lý, bổ nhiệm cán bộ, ông Long nói đã có sự thay đổi khi yêu cầu các bệnh viện có ít nhất 1 cán bộ quản lý không nhất thiết là phải có chuyên môn y tế, có thể là cán bộ về tài chính, kế toán.

Giải trình thêm về vấn đề cán bộ quản lý ngành y tế, ông Long cho rằng một vài trường hợp vừa qua cán bộ vi phạm là không ảnh hưởng đến ngành. Những trường hợp có sai phạm là xử lý theo quy định pháp luật.

Theo quy định quản lý, đã cố gắng tách bạch quản lý y tế và tài chính, quản lý nhân sự, nhưng có những trường hợp không rõ, nên bộ trưởng cho biết sẽ tiếp thu ý kiến và làm tốt hơn.

Thanh tra đấu thầu mua sắm sinh phẩm, trang thiết bị

Trả lời câu hỏi về việc cách ly, ông Long cho hay thực hiện theo Nghị quyết 128 về việc xét nghiệm, cách ly với những người đi từ vùng dịch trở về. Với những người đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin, đã khỏi bệnh chỉ cần theo dõi y tế ở nhà…

Song tùy thuộc tình địa phương, để đảm bảo an toàn phòng chống dịch, với khu vực có mật độ dân cư cao, chung cư có nhiều người chung sống, chưa tiêm phòng thì đảm bảo cách ly an toàn. Với trường hợp đại biểu nêu là khu chung cư đông người, buộc phải áp cách ly tập trung để đảm bảo an toàn.

Với vấn đề giá xét nghiệm, giá trang thiết bị sinh phẩm mà đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu, có hay không lợi ích nhóm, ông Long cho bết trang thiết bị y tế, sinh phẩm không thuộc mặt hàng quản lý giá theo Luật Giá, nên có nhiều mức giá khác nhau giữa các hãng sản xuất, các công ty sản xuất, các thời điểm.

"Giá khẩu trang, găng tay, máy thở khan hiếm trên thị trường nên có tình trạng tranh mua ở thời điểm ban đầu. Nhưng thời gian qua đã có hạ giá. Bộ Y tế đã từng bước minh bạch hóa cung ứng vật tư, sinh phẩm y tế. Tháng 7/2020 yêu cầu công ty công khai niêm yết giá trên cổng của Bộ Y tế với hơn 69.000 sản phẩm, triển khai đấu thầu và cung ứng", ông Long nói.

Bộ cũng yêu cầu doanh nghiệp tăng nguồn cung, hạ giá thành sản phẩm, tăng cường cấp phép tạo cạnh tranh giữa các đơn vị, với 131 sản phẩm sinh phẩm xét nghiệm. Tăng cường vận động tài trợ từ các nước với trên 50 triệu test.

Việc tăng cường giảm giá thành là yêu cầu đặt ra nên Bộ Y tế hướng dẫn trong gộp mẫu, cho phép về mặt chuyên môn và giảm giá thành. Chiến lược xét nghiệm tùy từng thời điểm, có điều chỉnh phù hợp.

Bộ cũng đã có văn bản yêu cầu thực hiện theo phương thức thực thanh thực chi. Người dân tự nguyện, thu phí chỉ được phép thu theo đúng giá đầu vào, nên có sự chênh lệch giá khác nhau giữa các bên. Nhưng ông Long cũng thừa nhận do quá bận chống dịch nên có địa phương thực hiện thu giá xét nghiệm chưa phù hợp.

"Bộ và Thủ tướng Chính phủ liên tục có văn bản nhắc nhở các đơn vị, đảm bảo không có lợi ích nhóm, tiêu cực, đưa vào chương trình thanh tra đấu thầu mua sắm sinh phẩm, trang thiết bị", ông Long nhấn mạnh.

Thông tin thêm, ông nói có 8 đơn vị sản xuất sinh phẩm trong nước, cơ bản đáp ứng đầy đủ. Thúc đẩy nghiên cứu phương pháp chuẩn đoán mới qua hơi thở, nước bọt để giảm giá thành; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm; giá sinh phẩm trang thiết bị chính thức đưa vào mặt hàng quản lý giá, bình ổn giá với mặt hàng này, ban hành Thông tư 16 về giá xét nghiệm chỉ tính giá tối đa.

 

Ông cũng khẳng định cơ bản test PCR cơ bản đủ, thúc đẩy sản xuất và hiện nay có 2 đơn vị sản xuất, 2 đơn vị chuyển giao công nghệ từ Pháp… đảm bảo thúc đẩy sản xuất trong nước để chủ động nguồn cung ứng.

Thống nhất thực hiện Nghị quyết 128

Trả lời đại biểu Nguyễn Thị Yến, bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết đại dịch COVID-19 chưa có trong tiền lệ, nhiều quốc gia phải điều chỉnh chính sách tùy giai đoạn, thời gian. Đến nay hầu hết chuyển sang chung sống an toàn, thích ứng.

Nghị quyết 128 về thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả với COVID-19, theo đó, các địa phương đánh giá cấp độ dịch dựa trên tình hình dịch, tình hình tiêm chủng và năng lực y tế của địa phương. Từ đó đưa ra các giải pháp áp dụng phù hợp.

Thực tế, vừa qua địa phương cũng đánh giá được cấp độ dịch theo quy mô tuyến xã. Giải pháp hiện nay của Bộ Y tế để triển khai nghị quyết này đồng bộ là yêu cầu các địa pương đánh giá được cấp độ dịch để áp dụng các biện pháp tương ứng. Áp dụng các biện pháp như hoạt động ngoài trời, lưu thông hàng hóa… phải tương ứng với cấp độ dịch. Các địa phương phải tuân thủ quy định của nghị quyết.

Theo bộ tưởng Bộ Y tế, việc chuẩn bị cơ sở đối với y tế là rất quan trọng. Các địa phương phải chuẩn bị hệ thống y tế, trong đó hạ tầng, y tế cơ sở trung tâm hồi sức cấp cứu cần đáp ứng cấp độ 4.

"Trước đây căn cứ vào mức độ dịch và đặc điểm quy mô dân số, diện tích… một số địa phương có áp dụng các biện pháp khác nhau. Tuy nhiên từ khi có nghị quyết 128 cơ bản các địa phương đã triển khai đồng bộ", ông Long nói.

Nghị quyết 128 mỗi nơi thực hiện một khác

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa - Vũng Tàu) nêu tình trạng thực hiện nghị quyết 128 của Chính phủ hiện nay các địa phương mỗi nơi một khác. "Đề nghị bộ trưởng cho biết giải pháp để thực hiện Nghị quyết 128 đồng bộ trên phạm vi cả nước?", bà Yến chất vấn.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường đề cập đến sự hoang mang của người dân, đặc biệt là người dân ở Thủ đô Hà Nội, mặc dù đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin, thực hiện 5K đầy đủ, nhưng chỉ cần đi chung thang máy với F0 vài chục giây cũng bị đưa đi cách ly tập trung. Đại biểu Cường đề nghị bộ trưởng nêu quan điểm về vấn đề này.

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ diễn ra trong 2,5 ngày (10 - 12/11). Trong đó, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long là thành viên Chính phủ ngồi “ghế nóng” đầu tiên. Kế đến là Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn và Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng. Sau phiên chất vấn của các bộ trưởng, theo thông lệ của kỳ họp cuối năm, người đứng đầu Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.