Tầm soát sức khỏe tiền hôn nhân, nhân tố quyết định đến chất lượng dân số

Theo báo cáo sơ khởi mô hình bệnh tật thông qua kết quả tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn cho các cặp đôi nam, nữ công nhân, người lao động có hoàn cảnh khó khăn, PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương cho biết, trong năm 2023, có 1.177 cặp thanh niên nam, nữ chuẩn bị kết hôn tự nguyện tham gia thực hiện khám sức khỏe trước khi kết hôn, tăng 24% so với năm 2022, vượt chỉ tiêu giao. Ngành Y tế - Dân số đã duy trì hoạt động của 310 câu lạc bộ tiền hôn nhân tại 21 quận, huyện và TP. Thủ Đức, tổ chức sinh hoạt hàng tháng với chủ đề phong phú, phù hợp thực tế, qua đó cung cấp thông tin, truyền thông tư vấn, giới thiệu mục đích, ý nghĩa của việc khám sức khỏe trước khi kết hôn.

Tuy nhiên, hoạt động tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn tại thành phố vẫn còn gặp khó khăn xuất phát từ việc người dân chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng, thiếu sự chủ động và sẵn sàng khi tham gia chương trình. Việc tham gia tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn không chỉ đơn thuần là thể hiện dự quan tâm đến sức khỏe của bản thân mà còn là thực hiện trách nhiệm đối với tương lai hạnh phúc gia đình của mình và toàn xã hội.

Hơn 2 tuần qua, Bệnh viện Hùng Vương đã phối hợp cùng với Thành Đoàn TP. HCM và Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình trong việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, cung cấp dịch vụ tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn cho các cặp đôi nam, nữ thanh niên công nhân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố. Qua đó, Bệnh viện Hùng Vương đã khám tư vấn cho 154 cặp đôi. Trong 154 nam (độ tuổi trung bình 27) tham gia khám có có 4% nhiễm viêm gan siêu vi B, 66% tinh trùng bất thường và 0,9% vô sinh. Trong số 154 nữ (độ tuổi trung bình 26) tham gia khám có 6,5% tiểu đường, 6,5% nhiễm viêm gan siêu vi B, 21% thiếu máu, 4,6% u xơ tử cung, 2,6% bị polyp lòng tử cung, 1,3% giảm u bì buồng trứng và 3,2% giảm dự trữ buồng trứng.

Qua hoạt động khám sức khỏe trước khi kết hôn, có rất nhiều trường hợp trong 154 cặp đôi mắc các bệnh lý liên quan sinh sản cần điều trị. “Kết quả thăm khám tuy không phải đại diện song cũng là một hồi chuông cảnh báo để chúng ta cùng chung tay cho vấn đề khám tiền hôn nhân” - PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương nhận định.

Phát biểu tại hội nghị, TS Phạm Vũ Hoàng - Phó cục trưởng phụ trách Cục Dân Số (Bộ Y tế) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn, nhằm phát hiện, phòng ngừa và hướng dẫn điều trị các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sau khi kết hôn như mang thai, sinh đẻ, nuôi con bằng sữa mẹ, các nguy cơ sinh con bị bệnh, tật bẩm sinh, góp phần đảm bảo hôn nhân bền vững và nâng cao chất lượng giống nòi. Tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn giúp các cặp bố mẹ tránh được một số bệnh di truyền thường gặp cho con như bệnh mù màu, bệnh tan máu bấm sinh, Thalassemia, hội chứng Down, Turner, Edward,... Tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn sẽ giúp sinh ra những đứa trẻ khỏẻ mạnh, tránh những gánh nặng cho bản thân đứa trẻ, gia đình và xã hội.

Chia sẻ về công tác dân số TP. HCM, TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu - Phó Giám đốc Sở Y tế TP. HCM cho biết, TP. HCM đã thực hiện tốt mục tiêu nâng cao chất lượng dân số giai đoạn đầu đời, thông qua việc triên khai có hiệu quả chương trình tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh, tật trước sinh và sơ sinh, tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn; cơ cấu dân số thành phố thay đổi theo hướng tích cực, dân số trong độ tuổi lao động chiếm tỷ lệ trên 70%. Kiểm soát hiệu quả tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; các hoạt động chăm sóc sức khỏe người cao tuổi được tăng cường, vai trò người cao tuổi không ngừng được phát huy trong cộng đông. Năm 2022, tuổi thọ trung bình của người dân thành phố ở mức khá cao là 76,3 tuổi so với mặt bằng chung của cả nước là 73,6 tuổi.

Tuy nhiên, dân số của TP. HCM vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Năm 2023, theo dự ước từ nguồn số liệu của Cục Thống kê thành phố, tổng tỷ suất sinh của TP. HCM là 1,42 con, số liệu này tiếp tục báo động về tình trạng mức sinh rất thấp của thành phố. Nội dung về nâng cao chất lượng dân số chưa có sự đồng bộ trong quá trình triển khai thực hiện giữa các cấp, các ngành trong việc nâng cao thể chất, trí tuệ, tinh thần,... cho người dân. Dân số đông, biến động dân cư rất lớn, người dân nhập cư đông; phân bố dân cư không đều, tốc độ đô thị hóa nhanh; các vấn đề liên quan đến dân số và phát triển như nhà ở, việc làm, môi trường ô nhiễm, vệ sinh an toàn thực phẩm, dịch bệnh,... là những áp lực khó khăn trong công tác quản lý nhà nước về dân số. Hoạt động chương trình tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn là một trong những nhân tố quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi. Theo đó, vấn đề này được Bộ Y tế xác định là một ưu tiên hàng đầu trong chiến lược dân số đến năm 2030.

Cặp đôi Lê Đan Khanh, ngụ quận 12, TP. HCM, một trong những cặp đôi tham gia chương trình khám kiểm tra sức khỏe trước khi hết hôn miễn phí tại Bệnh viện Hùng Vương chia sẻ: “Đến với chương trình, chúng tôi đã ý thức được việc tầm soát sức khỏe tiền hôn nhân là vô cùng quan trọng, không chỉ mang lại lợi ích cho gia đình nhỏ mà còn là sự chuẩn bị tốt nhất cho sự chào đời của thành viên mới. Thông qua thăm khám sức khoẻ trước khi kết hôn, chúng tôi chủ động phát hiện để điều trị bệnh tiềm ẩn trong cơ thể, bệnh lý mắc phải liên quan đến vấn đề mang thai và sinh con, cũng như một số bệnh lây truyền qua đường tình dục. Qua đó, chúng tôi được các y bác sĩ tư vấn, dặn dò, lên phác đồ điều trị phù hợp để tránh được di chứng, dị tật bẩm sinh của em bé và phòng tránh các ảnh hưởng xấu về sức khoẻ đến người mẹ và em bé trong quá trình mang thai, sinh đẻ”.

Ngọc Nguyễn