Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Tỷ lệ ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn ở trẻ em là khoảng 2%. Tình trạng này thường không được chẩn đoán và có thể dẫn đến di chứng nghiêm trọng làm chất lượng giấc ngủ của trẻ không tốt, không có tác dụng giúp cơ thể trẻ nghỉ ngơi và hồi phục. Với trẻ lớn, nguy cơ này ngày càng tăng cao, là nguyên nhân dẫn đến rối loạn hành vi cá nhân, chậm phát triển, rối loạn ứng xử và nhân cách, ảnh hưởng đến việc học tập và các vấn đề sức khoẻ trẻ như tình trạng cao huyết áp.

Nguyên nhân gây hiện tượng ngưng thở khi ngủ ở trẻ

Amidan và adenoid phì đại: Là nguyên nhân thường gặp nhất, amidan và adenoids (các tuyến nằm ở phía sau cổ họng) là một phần của hệ thống miễn dịch. Amidan có thể to ra do di truyền, nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm thường xuyên. Khi các tuyến này sưng hoặc xẹp xuống, làm bít tắc đường thở, khiến việc thở khi ngủ trở nên khó khăn hơn.

Béo phì ở trẻ em: Hiện tượng ngưng thở khi ngủ thường gặp ở trẻ em béo phì chiếm đến 60%.

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến hiện tượng ngưng thở khi ngủ bao gồm: Cấu trúc hàm trên nhỏ, bất thường ở hộp sọ hoặc mặt; sử dụng thuốc an thần có hoặc không có opioid; yếu cơ lưỡi và cơ vùng cổ họng; mắc hội chứng Down, bệnh hồng cầu hình liềm, bại não.

Bị dị ứng mũi, ở gần người lớn hút thuốc và có tiền sử gia đình mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn cũng được phát hiện là các yếu tố nguy cơ của ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn ở trẻ em.

Khi nào nên nghi ngờ trẻ bị ngưng thở khi ngủ?

Các dấu hiệu nghi ngờ trẻ bị hội chứng ngưng thở khi ngủ như: Trẻ thường xuyên ngủ ngáy; khó thở khi ngủ; ngủ không ngon giấc; phải trở mình luôn trong khi ngủ; nằm sấp khi ngủ; trẻ hay đái dầm; trẻ hay phải thở bằng miệng; trẻ ngủ ngày quá nhiều.

Sự ảnh hưởng đến trẻ

Hội chứng ngưng thở khi ngủ khiến trẻ đau đầu vào buổi sáng; ngủ gật và ngủ ngày quá nhiều; khó tập trung ở trường học ảnh hưởng đến kết quả học tập; dẫn đến các vấn đề về hành vi bắt chước, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), điển hình như hiếu động thái quá, nổi loạn, bốc đồng; tâm trạng khó chịu; khó kiểm soát cảm xúc, thường xuyên cáu gắt; chậm phát triển; huyết áp cao.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng nếu không điều trị chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ nhỏ sẽ khiến các nơron thần kinh bị tổn thương, ảnh hưởng đến sự phát triển tinh thần của trẻ.

Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Đưa trẻ đi khám bác sĩ khi trẻ có biểu hiện của hội chứng ngưng thở khi ngủ. Một số xét nghiệm để chẩn đoán bệnh gồm:

Polysomnogram (đa kí giấc ngủ): Là tiêu chuẩn vàng để đánh giá được hội chứng ngưng thở khi ngủ vì nó cung cấp kết quả chắc chắn nhất nhờ vào việc ghi lại hoạt động của sóng não, kiểu thở, tiếng ngáy, nồng độ oxy, nhịp tim và hoạt động của cơ trong khi con bạn ngủ. Tuy nhiên khó thực hiện ở trẻ nhỏ.

Đa kí hô hấp: Đơn giản, tiện lợi, cung cấp kết quả tương đối chính xác, khả năng thành công cao ở trẻ.

Điều trị ngưng thở khi ngủ ơ trẻ em:

Phẫu thuật cắt amidan nạo VA hoặc điều chỉnh chứng hàm nhỏ bẩm sinh

CPAP hoặc giảm cân với sự hỗ trợ tích cực.

Phẫu thuật cắt amidan, nạo VA thường có hiệu quả ở trẻ em bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Đối với chứng ngưng thở khi ngủ từ mức độ trung bình đến nặng, có thể đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng nhi để kiểm tra về việc loại bỏ amidan và VA.

Thở áp suất dương liên tục liên tục (CPAP): Máy đưa áp suất không khí vào phía sau cổ họng để giữ cho đường thở của trẻ luôn mở. Có thể được sử dụng cho trẻ em với những đối tượng không chỉ định phẫu thuật chỉnh hình hoặc những người tiếp tục có ngưng thở khi ngủ sau khi đã cắt amidan, nạo VA.

Béo phì ở trẻ em là một yếu tố nguy cơ đối với ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, giảm cân có thể làm giảm mức độ nặng của ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn ở trẻ em mắc bệnh béo phì.

Điều trị viêm mũi dị ứng.

ThS.BS.CKII Hồ Thiên Hương