Chung tay xây dựng môi trường tài sản số an toàn, lành mạnh cho cộng đồng

Chiều 8/8/2025 tại Hà Nội, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp với Công ty 1Matrix tổ chức tập huấn chuyên đề “Khung pháp lý và nhận diện nguy cơ lừa đảo tài sản mã hóa”. Sự kiện thu hút hơn 60 phóng viên, nhà báo trong và ngoài nước, nhằm cung cấp thông tin chính thống, nâng cao nhận thức và kỹ năng phát hiện rủi ro trong lĩnh vực tài sản số.

Theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng chức năng đã phát hiện gần 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Phần lớn các vụ việc liên quan đến giao dịch tài sản mã hóa, diễn ra qua hơn 1.500 kênh và nhóm kín trên mạng xã hội.

Cùng với đó, các cuộc tấn công mạng cũng gia tăng đáng báo động: hơn 42 triệu cảnh báo tấn công và 420.000 mã độc nhắm vào hệ thống thông tin chỉ tính từ năm 2024 đến nay. Những con số này cho thấy người dân đang đứng trước nguy cơ không chỉ mất mát tài chính, mà còn phải đối mặt với căng thẳng, lo âu và các hệ lụy về sức khỏe tâm thần.

Ông Phạm Gia Khánh – Giám đốc Công nghệ Công ty Cổ phần NippyLabs – chỉ ra 5 dấu hiệu cảnh báo rủi ro cao, trong đó đáng chú ý là những cam kết lợi nhuận vượt 15%/năm, token thiếu thông tin minh bạch, chỉ giao dịch trong nhóm kín, quảng bá thông qua mô hình đa cấp hoặc KOL trên mạng xã hội. Đây đều là các thủ đoạn đánh vào tâm lý muốn kiếm lời nhanh, dễ khiến người dân rơi vào bẫy tài chính.

Một điểm sáng được các chuyên gia nhấn mạnh tại buổi tập huấn là việc Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số vào tháng 6/2025, lần đầu tiên định nghĩa rõ khái niệm tài sản số và tài sản mã hóa. Đây là bước tiến quan trọng để hiện thực hóa Chiến lược Blockchain Quốc gia, đồng thời tạo nền tảng pháp lý vững chắc nhằm bảo vệ người dùng, giảm thiểu rủi ro lừa đảo.

Các văn bản pháp luật liên quan như Luật Dữ liệu, Luật Khoa học – Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã được ban hành, trong khi Luật Giao dịch điện tử và Luật Chuyển đổi số đang được hoàn thiện. Đặc biệt, Bộ Tài chính dự kiến trình Chính phủ nghị quyết thí điểm sàn giao dịch tài sản số trong tháng 8/2025, mở ra hướng quản lý minh bạch, hạn chế các hoạt động bất hợp pháp.

Bên cạnh khung pháp lý, các giải pháp công nghệ nội địa cũng được chú trọng. Mô hình Mạng Dịch vụ đa chuỗi blockchain Việt Nam (VBSN) được giới thiệu như một nền tảng giúp người Việt làm chủ dữ liệu, học hỏi từ kinh nghiệm quốc tế, hướng đến hệ sinh thái số an toàn và bền vững.

Các vụ lừa đảo tài sản mã hóa không chỉ để lại hậu quả tài chính, mà còn gây tổn hại nghiêm trọng tới sức khỏe tâm thần của nạn nhân và gia đình. Mất mát tiền bạc có thể dẫn đến stress, trầm cảm, mất ngủ, rối loạn lo âu; đặc biệt với những người là trụ cột kinh tế, áp lực càng lớn và dễ ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội.

Theo các chuyên gia tâm lý, việc tham gia đầu tư vào các sản phẩm tài chính mới mà không có đủ kiến thức cũng khiến người dân dễ bị cuốn vào “vòng xoáy” thông tin sai lệch trên mạng. Từ đó, họ trở nên phụ thuộc vào lời khuyên của những “chuyên gia ảo” hoặc các nhóm cộng đồng khép kín, dẫn tới quyết định sai lầm.

Ông Phan Đức Trung – Chủ tịch VBA, Chủ tịch 1Matrix – khẳng định báo chí đóng vai trò “cầu nối” giữa cơ quan quản lý, chuyên gia và người dân. Truyền thông chính thống cần đi đầu trong việc cung cấp thông tin minh bạch, cảnh báo kịp thời, đồng thời phổ biến kiến thức tài chính – công nghệ đến cộng đồng.

Việc lồng ghép các cảnh báo về rủi ro tài sản mã hóa vào các chương trình truyền hình, bản tin sức khỏe, tọa đàm trực tuyến sẽ giúp cộng đồng dễ tiếp cận và hiểu rõ mối nguy, từ đó chủ động phòng tránh.

Trong kỷ nguyên số, mỗi cá nhân cần trang bị kiến thức tài chính và kỹ năng bảo mật thông tin như một phần của “sức khỏe số”. Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ, tổ chức xã hội và báo chí cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng môi trường mạng an toàn, nơi công nghệ phục vụ phát triển bền vững và không trở thành mối đe dọa trong cộng đồng.

Thanh Tùng