“Bắn chỉ thiên” – Tấm gương phản chiếu xã hội từ một người thầy của làng báo

Trong dòng chảy ấy, GS.TS. Tạ Ngọc Tấn – nguyên Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản – là một tên tuổi tiêu biểu. Và Bắn chỉ thiên – tập tiểu phẩm báo chí mới nhất của ông – chính là một dấu ấn đặc biệt của một đời cầm bút đầy trách nhiệm và sắc sảo.

Được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật ấn hành, “Bắn chỉ thiên” tập hợp 94 tiểu phẩm báo chí được GS.TS. Tạ Ngọc Tấn viết và đăng tải trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến 2024 – một giai đoạn đầy biến động, nơi cái tốt và cái xấu luôn hiện diện song hành trong đời sống xã hội. Những câu chuyện trong sách phần lớn đã được công bố trên báo chí, nhưng dưới góc nhìn sắc sảo, hóm hỉnh và đầy trách nhiệm xã hội của tác giả, mỗi tiểu phẩm lại như một tấm gương soi chiếu thực tại, mang đến cho người đọc nhiều suy ngẫm sâu xa.

Với bút pháp đa dạng và lối thể hiện linh hoạt, các tiểu phẩm khi thì nhẹ nhàng châm biếm, lúc lại thâm thúy, sâu cay – đặc biệt thông qua hình thức đối thoại giữa hai nhân vật hư cấu Phó Nhòm và Cả Nháy – đã khéo léo lột tả những vấn đề nhức nhối của xã hội: từ thói hình thức, bệnh thành tích, sự lạm dụng truyền thông, cho đến những lệch chuẩn trong ứng xử, đạo đức và nhận thức cộng đồng.

Điểm đặc biệt của “Bắn chỉ thiên” là hệ thống nhân vật hư cấu “Phó Nhòm” và “Cả Nháy”. Qua những cuộc trò chuyện, tranh luận giữa hai nhân vật này, tác giả khéo léo truyền tải những thông điệp xã hội quan trọng một cách nhẹ nhàng, gần gũi nhưng sâu sắc. Một trong những tiểu phẩm tiêu biểu đề cập đến vấn đề chống tham nhũng – tiêu cực được nhiều bạn đọc quan tâm:

CẢ NHÁY: Không biết chú Phó Nhòm thấy thế nào, chứ tôi thấy cái vấn đề chống tham nhũng, tiêu cực ấy đúng là vấn đề đấy!

PHÓ NHÒM: Bác Cả rõ là “lo bò trắng răng” rồi! Bác không thấy lò nóng hừng hực, bao nhiêu vụ tiêu cực, tham nhũng trọng điểm bị đưa ra tòa xử tơi bời, hàng chục cán bộ cỡ Trung ương và cả nguyên Ủy viên Bộ Chính trị cũng bị kỷ luật, bị “nhập kho” cả đó sao?

CẢ NHÁY: Ấy dà, chuyện đó thì ai mà chẳng biết. Nhưng đó là chuyện “nóng” của Trung ương, “nóng” ở trên, còn ở bên dưới thì tôi thấy hầu như vẫn “lạnh” ngắt... Tiêu cực, tham nhũng thời nay đã áp dụng công nghệ 4.0 rồi nên nó đi vào “chiều sâu”, tinh vi, tế nhị, âm thầm và hiệu quả cao!...

PHÓ NHÒM: Mình không những phải bình tĩnh mà còn phải tin tưởng nữa bác ơi!... Tiện đây em xin họa mấy vần thế này:

Chống tham nhũng lửa lò cháy rực,

Trừ nội xâm, tiêu cực đáo tòa;

Vậy mà đâu đó gần xa,

Vẫn còn lạnh lẽo, chấp qua coi thường.

Đảng đã “nóng”, nêu gương tày liếp,

Dân đồng lòng, “lạnh” tiếp được sao?

Nhắn rằng không trước thì sau,

Tham nhũng, tiêu cực theo nhau vào lò!

Lối viết linh hoạt, ngôn ngữ gần gũi, cách thể hiện đa dạng, tác giả không chỉ phản ánh mà còn phân tích, phản biện và gợi mở hướng đi cho xã hội. Mỗi tiểu phẩm là một câu chuyện, một vấn đề, nhưng đều quy tụ chung một mục đích: mong muốn xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, trong sáng và nhân văn hơn.

“Bắn chỉ thiên” không chỉ là một cuốn sách báo chí, mà còn là thông điệp của một người thầy dành cho các thế hệ làm báo hôm nay. Với kinh nghiệm, chiều sâu tư tưởng và đạo đức nghề nghiệp vững vàng, GS.TS. Tạ Ngọc Tấn tiếp tục khẳng định vai trò người dẫn đường, người truyền cảm hứng trong làng báo chí Việt Nam – đặc biệt khi báo chí đang đứng trước nhiều thách thức mới trong kỷ nguyên số.

Điều khiến cuốn sách có sức nặng hơn nữa, chính là tư cách tác giả – một nhà báo đồng thời là một người thầy đáng kính. GS.TS. Tạ Ngọc Tấn đã và đang truyền cảm hứng, tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp cho biết bao thế hệ sinh viên báo chí và đồng nghiệp trong nghề. “Bắn chỉ thiên” vì thế không chỉ là món quà dành cho bạn đọc, mà còn là lời tri ân sâu sắc gửi tới nền báo chí nước nhà nhân dịp tròn một thế kỷ hình thành và phát triển.

Lê Hà