Mùa Xuân là Tết trồng cây

Hàng năm, vào dịp xuân về, chúng ta lại nhớ đến lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Mùa xuân là Tết trồng cây, làm cho đất nước càng ngày càng xuân”. Từ lời dạy của Người, Tết trồng cây đã trở thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. “Tết trồng cây” được thực hiện rộng rãi trên cả nước, từ miền xuôi đến miền ngược, từ thành thị đến nông thôn, với sự tham gia của mọi tầng lớp Nhân dân.

Phong trào Tết trồng cây bắt đầu từ chuyến thăm Liên Xô của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào ngày 20/1/1959. Trong thời gian đó, Người được thông báo về thành công của Liên Xô trong việc cải tạo một diện tích sa mạc lớn thành rừng xanh. Khi về nước, Bác Hồ đã suy nghĩ và quyết định phát động phong trào “trồng cây gây rừng” tại Việt Nam.

Ngày 28/11/1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài “Tết trồng cây” trên Báo Nhân Dân với bút danh Trần Lực, nhấn mạnh trách nhiệm của mỗi người trong việc trồng cây, phân tích ý nghĩa và lợi ích thiết thực của phong trào, đồng thời đề nghị tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Người chỉ rõ: “Việc này tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều... Để kỷ niệm ngày thành lập Đảng, tất cả Nhân dân miền Bắc mỗi người phụ trách trồng một, hoặc vài ba cây và chăm sóc cho tốt”. Đồng thời khẳng định, cần phải có kế hoạch cụ thể: “Ngay từ bây giờ chúng ta phải chuẩn bị đầy đủ cho ‘Tết trồng cây’. Ví dụ: Bộ Nông lâm, các Ty Nông lâm và các đoàn thể cần phải ươm đủ giống cây. Ủy ban hành chính các địa phương phải có kế hoạch trồng cây gì, trồng ở đâu,...”

Người tin rằng, nếu chuẩn bị chu đáo, sau 5 năm, chúng ta sẽ có 90 triệu cây, và trong 10 năm, phong cảnh nước ta sẽ tươi đẹp hơn, khí hậu điều hòa hơn, cây gỗ đầy đủ hơn, góp phần quan trọng vào việc cải thiện đời sống Nhân dân.

Đây là một công việc đơn giản, nhẹ nhàng mà ai cũng có thể làm được, nhưng mang lại lợi ích thiết thực: “Đó cũng là một cuộc thi đua dài hạn nhưng nhẹ nhàng mà tất cả mọi người - từ các cụ phụ lão đến các em nhi đồng đều có thể hăng hái tham gia”.

Tết trồng cây đầu tiên

Trên tinh thần đó, từ cuối năm 1959, Bác đã kêu gọi toàn dân hưởng ứng một tháng Tết trồng cây từ ngày 6/1 đến ngày 6/2/1960 và khuyên Nhân dân duy trì phong trào hàng năm. Như vậy, Tết năm 1960 là Tết trồng cây đầu tiên do Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động. Ngày 11/1/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia trồng cây đa ở Công viên Bẩy Mẫu (nay là Công viên Lênin) và nói chuyện với cán bộ, Nhân dân: “Chúng ta làm đây là làm cho bản thân, cho con cháu mình”.

Dù bận “trăm công nghìn việc”, nhưng hàng năm Bác luôn quan tâm chỉ đạo chặt chẽ việc thực hiện Tết trồng cây thông qua bài viết, nói chuyện và kiểm tra thực tế. Trong bài “Thêm vài ý kiến về Tết trồng cây” trên Báo Nhân dân số 2198 ngày 25/3/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh khen ngợi và phê bình các địa phương, kêu gọi: “Phải có kế hoạch, có hướng dẫn, tìm thêm hạt, ươm thêm giống... Phải: ‘trồng cây nào tốt cây ấy’”.

Ngày 25/1/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm tỉnh Vĩnh Phúc, nơi có phong trào trồng cây điển hình. Người căn dặn: “Chủ nghĩa xã hội là mọi người phải cùng lao động sản xuất để được ăn no, mặc ấm và có nhà ở sạch sẽ. Muốn có gỗ thì phải trồng cây. Trồng cây rồi thì phải chăm sóc cây cho tốt”.

Sáng 5/2/1961, Bác cùng thanh niên Hà Nội trồng cây ở Vườn hoa Thanh niên và Công viên Thống Nhất, nhắc nhở: “Nếu mỗi cháu thanh niên một năm trồng ba cây, chăm sóc cho thật tốt, thì tám triệu thanh niên miền Bắc sẽ trồng được 24 triệu cây. Năm năm liền, các cháu sẽ trồng được 120 triệu cây”.

Ý nghĩa chính trị của Tết trồng cây

Để động viên tinh thần đoàn kết của Nhân dân hai miền Nam - Bắc trong sự nghiệp đấu tranh thống nhất đất nước, trong bài viết Tết trồng cây ký bút danh T.L đăng trên Báo Nhân Dân số 3228 ngày 27/1/1963, Bác khẳng định việc trồng cây nhân dịp Tết ngoài ý nghĩa kinh tế còn mang ý nghĩa chính trị: “Tết trồng cây chẳng những có ý nghĩa kinh tế, mà còn có ý nghĩa chính trị to lớn, khi Mỹ - Diệm dùng thuốc độc phá hoại cây cối núi rừng ở miền Nam, ta trồng cây cho ta và cho cả đồng bào miền Nam nữa”.

Trong bài viết “Năm mới hãy nhiệt liệt tổ chức Tết trồng cây” trên Báo Nhân Dân số 3928 ngày 1/1/1965, Bác tổng kết sau 5 năm thực hiện Tết trồng cây, nhắc nhở địa phương làm chưa tốt và nêu rõ: “Chúng ta đang chuẩn bị xây dựng nông thôn mới. Muốn vậy, phải trồng cây nhiều và tốt để lấy gỗ. Chỉ một việc đó đủ thấy cần phải đẩy mạnh phong trào Tết trồng cây”. Người nhấn mạnh vai trò của các cấp chính quyền trong việc duy trì, thúc đẩy phong trào phát triển: “Nơi nào mà các cấp đảng bộ từ tỉnh đến chi bộ trực tiếp lãnh đạo, có kế hoạch đầy đủ, có biện pháp rõ ràng... thì nơi đó có phong trào Tết trồng cây phát triển tốt. Kinh nghiệm đã chứng tỏ điều đó”.

Cho đến những ngày cuối đời, Bác vẫn luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên và Nhân dân phải tiếp tục thực hiện tốt phong trào Tết trồng cây. Ngày 5/2/1969, trong bài viết đăng trên Báo Nhân Dân số 5411, Người căn dặn: “Năm nay chúng ta thi đua trồng cây cho thật tốt, phải đảm bảo trồng cây nào tốt cây đấy, tổ chức một Tết trồng cây quyết thắng giặc Mỹ xâm lược”.

Mùa xuân Kỷ Dậu 1969, sức khỏe Bác yếu nhiều, nhưng Bác vẫn kiên quyết thực hiện kế hoạch trồng cây. Ngày 16/2/1969, Bác tham gia Tết trồng cây cùng Nhân dân xã Vật Lại, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây. Trước đông đảo các đại biểu, Bác trực tiếp trồng một cây đa và dặn dò: “Đất nước bây giờ là của ta, cần phải thi đua sản xuất giỏi, trồng cây giỏi”. Đó là Tết trồng cây cuối cùng của Bác.

Trước khi qua đời, trong Di chúc, Bác dặn toàn Đảng, toàn quân, toàn dân: “Nên có kế hoạch trồng cây trên đồi. Ai đến thăm thì trồng một cây làm kỷ niệm. Trồng cây nào phải tốt cây ấy. Lâu ngày, cây nhiều thành rừng, sẽ tốt cho phong cảnh và lợi ích cho nông nghiệp”.

Tiếp tục thực hiện lời kêu gọi Tết trồng cây của Bác mỗi dịp xuân về

Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân Việt Nam tổ chức Tết trồng cây mỗi dịp xuân về. Tết trồng cây đã trở thành một truyền thống văn hóa tốt đẹp, mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và quốc phòng, góp phần làm giàu đẹp Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong bối cảnh hiện tại, khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, phong trào Tết trồng cây càng mang ý nghĩa quan trọng. Đặc biệt, Việt Nam đang tích cực thực hiện các cam kết về Net Zero và hướng tới một môi trường xanh, bền vững. Trồng cây không chỉ góp phần cải thiện cảnh quan, giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn là hành động thiết thực để giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ hành tinh xanh.

Cùng với sự phát triển của đất nước, mỗi người dân hãy tiếp tục duy trì và phát huy phong trào Tết trồng cây, góp phần xây dựng một Việt Nam xanh, sạch, đẹp. Mỗi cây xanh được trồng là một hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn, đóng góp vào mục tiêu chung của quốc gia về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Tài liệu tham khảo:

[1] Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập - Tập 9. Nxb CTQG. Hà Nội, tr. 566.

[2] Sđđ, tr.566

[3] Sđđ, tr.566

[4] Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập - Tập 10. Nxb CTQG. Hà Nội, tr. 110.

[5] Hồ Chí Minh (2000), Sđđ,tr. 258.

[6] Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử (1996), tập 8. Nxb CTQG. Hà Nội, tr.31.

[7] Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử... Sđđ, tr.358.

[8] Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập - Tập 11. Nxb CTQG. Hà Nội, tr. 359.

[9] Hồ Chí Minh (2000), Sđđ,tr. 359.

[10] Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập - Tập 12. Nxb CTQG. Hà Nội, tr. 447.

[11] Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử (1996), tập 10...Sđđ, tr.304.

[12] Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập - Tập 12. Sđđ, tr.505

ThS Vũ Văn Chương